با گسترش پدیده آپارتمان نشینی و ایجاد ساختمانهای مسکونی و تجاری به صورت چندطبقه، پله و نیاز به استفاده از پله به منظور جابجایی بین طبقات بسیار گسترش یافته است.
برخی از افراد بر این باورند که با توجه به گسترشِ سبک زندگی بیتحرک میتوان با استفاده از بالا یا پایین رفتن از پلهها ورزش انجام داد و به این صورت به افزایش تحرک و تندرستی کمک کرد این در حالی است که برخی دیگر معتقدند ضرر پله برای زانو و مفاصل خطرناک است و بالا و پایین رفتن مکرر از پله باعث بروز زانو دردهای متوسط تا شدید شود که نشانه مشکل در مفاصل است.
به منظور انتخاب وسیلهای برای جابجایی بین طبقات کدام یک را باید انتخاب کرد؟ پله، صندلی پله رو ، آسانسور و یا سایر بالابرهای هیدرولیک؟
از آنجا که برخی از متخصصان فوایدی را برای بالا یا پایین رفتن از پلهها بیان کردهاند؛ بهتر است به بررسی برخی از این فواید بپردازیم ولی باید بدانیم ضرر پله برای زانو به مراتب بیشتر از فواید آن برای بدن است. ما هم در این مقاله فواید و ضررهای استفاده از پله را مطرح خواهیم کرد و سپس نحوه صحیح استفاده از پله را توضیح خواهیم داد. پس با ما همراه باشید.
فواید استفاده از پله برای سلامتی!

برای پاسخ به سوال آیا پله برای زانو بد است؟ ابتدا فواید پله برای زانو را بیان میکنیم اما حواستان باشد این فواید به این منظور نیست که استفاده از پله برای زنو خوب است؛ اما در قواید پله برای زانو عبارتند از:
1. تاثیر استفاده از پلهها بر سلامت قلب و عروق!
یکی از نظرات متخصصین در مورد استفاده از پله این است که پلهها میتوانند باعث بهبود سلامت قلب و عروق شما شوند. درصورتی که قصد دارید سلامت قلب و عروق خود را حفظ کنید و از بروز بیماریهای قلبی پیشگیری کنید میتوانید روزانه به صورت اصولی و به دفعات کم از پلهها به منظور جابجایی بین طبقات استفاده کنید. به نظر این متخصصان، شما میتوانید با استفاده از پلهها گردش خون خود را بهبود بخشیده و از تجمع چربی در عروق خود پیشگیری کنید و به این صورت سلامت قلبی و عروقی خود را تامین کنید. اما این نکته را فراموش نکنید که در صورتی که مشکل قلبی و عروقی داشته باشید نمی توانید به این سادگی از پله استفاده کنید.
2. تاثیر استفاده از پله بر سلامت مغزی
شاید برای شما جالب باشد که تحقیقات نشان داده است که بالا یا پایین رفتن از پلهها میتواند برای سلامت مغز مفید باشد؛ به این صورت که با ایجاد هماهنگی بین بخشهای مختلف بدن از جمله پاها، دستها، عضلات کمر، چشم،ها و … میتواند باعث شود که مغز سالمتر و جوانتر بماند و به عبارتی عملکرد مغز را تقویت خواهد کرد.
3. اثر پله بر کنترل بیماریها مانند دیابت!
از نظر برخی از متخصصین، بالا رفتن یا پایین آمدن از پله میتواند بر سطح قند خون افراد دیابتی تاثیر داشته باشد. به این صورت که هنگامی که از پله بالا یا پایین میروید عضلات شما درگیر میشوند و گلوکز و یا گلیکوژن از داخل خون جدا شده و به داخل عضلات شما وارد میشود و به این ترتیب میتواند میزان قند خون را متعادل کند. این اتفاق زمانی میافتد که قند خون شما با استفاده از دارو و یا رژیم غذایی درحال کنترل باشد و استفاده از این روش در کنار آنها میتواند روشی مکمل باشد.
4. ورزش کردن!
بنابر تحقیقاتِ دانشمندان، هنگام پایین و بالا رفتن از پلهها حدود ۱۰۰۰ کالری سوزانده میشود! ولی اشتباه نکنید این روش اصلا روش مناسبی برای کاهش وزن محسوب نمیشود بلکه با این کار تنها به عضلات و نیز مفصل زانوی خود آسیب وارد میکنید مگر این که زمینه آمادگی جسمانی را داشته باشید. اما در صورتی که عضلات و مفاصل قویای ندارید، این کار تنها باعث آسیب به شما خواهد شد.
شاید از برخی شنیده باشید که استفاده از پله برای کاهش وزن گزینه مناسبی است ولی گول نخورید! بالا یا پایین رفتن مکرر از پلهها به هر دلیلی که باشد، به افراد چاق توصیه نمیشود، چرا که این افراد معمولاً استقامت عضلانی کمتری دارند و نیز هنگام بالا رفتن یا پایین آمدن از پله بیشترِ وزن بدنشان به دلیل وجود نیروی کشش جاذبه بر روی زانوها و مفاصل آنها میافتد و در گذر زمان و در طولانی مدت انجام این کار میتواند باعث ایجاد آرتروز مفاصل در آنها شود. آرتروز زانو نیز در درازمدت میتواند باعث آسیبهای جدی به ستون فقرات شود.
ضرر پله برای زانو در کدام افراد بیشتر است؟
اما چه کسانی نباید از پلهها استفاده کنند؟ در ادامه به دستههایی از افراد اشاره میکنیم که ضرر پله برای زانو، کمر و گردن در آنها بشدت بیش از افراد دیگر هست و به همین منطور این افراد نباید از پلهها استفاده کنند.
- افراد دچار مشکلات قبلی در مفصل زانو، ستون فقرات و یا کمر
این افراد نباید از پلهها به منظور جابجایی استفاده کنند. چرا که این کار باعث تشدید مشکل آنها و نیز ایجاد مشکلات جبران ناپذیرتر در آنها خواهد شد. - افراد دچار پوکی شدید استخوان
این افراد باید هنگام استفاده از پله احتیاط را رعایت کنند و یا در صورت امکان از پله به منظور جابجایی بین طبقات استفاده نکنند و حتیالامکان وسایل دیگر را به کار ببرند. اگر از پله استفاده میکنند نیز باید مراقبت کنند که لیز نخورند و یا تعادلشان را از دست ندهند چرا که خیلی زود دچار شکستگی استخوان میشوند. - افراد دچار بیماریهای قلبی
بهتر است این افراد نیز از پله برای جابجایی استفاده نکنند و در صورتی که مجبور به استفاده از آن هستند در بخش پاگرد راه پله کمی استراحت کرده و سپس ادامه دهند. استفاده مکرر و مداوم از پله برای آنها توصیه نمیشود. - خانمهای باردار، به خصوص افراد بارداری که در ماههای آخر به سر میبرند.
در صورتیکه باردار هستید و مشکل جدیای ندارید بالا یا پایین رفتن از پله به خودی خود برایتان مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما در صورتی که دچار مشکل تعادل هستید بهتر است به دلیل خطر لیز خوردن از روی پلهها از آسانسور یا سایر وسایل برای جابجایی استفاده کنید چرا که در هنگام بارداری به دلیل افزایش حجم شکم و نیز افزایش وزن، مرکز ثقلِ بدن تغییر کرده و ممکن است با عدم تعادل مواجه شوید که این خود خطر سقوط از پلهها را افزایش میدهد. - کسانی که فتق دیسک دارند.
در صورتی که دچار فتق در دیسکهای بین مهرههای کمرتان هستید بهتر است هنگام پایین آمدن از پلهها احتیاط لازم را به کار بگیرید. افرادی که دچار فتق دیسک کمر هستند هنگام بالا رفتن از پله مشکلات جدیای نخواهند داشت؛ البته بهتر است از نردهها به منظور راحتتر بالا رفتن استفاده کنند. هنگام پایین آمدن از پله نیز به منظور کاهش فشار بر روی دیسک کمر بهتر است به صورت پله به پله و به آرامی حرکت کنند.
علاوه بر موارد بالا سالمندان نیز نباید از پله ها استفاده کنند زیرا به علت بالا رفتن سن و تحلیل رفتن قدرت عضلات و مفاصل مضرات استفاده از پله در آنها به شدت دیده میشود. شما میتوانید با مطالعه مقاله «بالابر خانگی برای سالمندان» یک پله پیما مناسب برای این افراد تهیه فرمایید.
بالا رفتن یا پایین آمدن از پله کدام یک برای بدن ضرر بیشتری دارد؟
طبق نظر متخصصان پایین آمدن از پله میتواند آسیب بیشتری را برای مفاصل زانو و نیز کمر ایجاد کند؛ چرا که هنگام بالا رفتن از پله عضلاتی که در اطراف زانو قرار دارند میتوانند مفاصل را حمایت کرده و فشار روی آن را کاهش دهند ولی هنگام پایین آمدن از پله نه تنها این عضلات دخالت زیادی ندارند بلکه وزن بدن و کشش جاذبه نیز نیرویی اضافه بر روی زانو ایجاد خواهند کرد که این خود میتواند باعث ایجاد آسیب بیشتری در مفاصل زانو بشود.
از آنجایی که ضعف عضلانی در افراد مسن بیشتر از سایرین دیده میشود؛ این افراد هنگام بالا و پایین رفتن از پلهها بیشتر مشکل خواهند داشت و همانظور که پیشتر ذکر کردیم ضرر پله برای زانو در این افراد مشهود تر است و به همین دلایل به افراد مسن شدیدا توصیه میشود کمتر از پلهها بالا یا پایین روند تا از این آسیبها جلوگیری کنند.
با ضررهای استفاده از پله برای زانوها آشنا شدیم.
با توجه به ضرر پله برای زانو که در مقاله به آن پرداختیم برای انتخاب بین پله یا سایر وسایل جابجایی بهتر است ابتدا شرایط خود را در نظر بگیرید. برای مثال در صورتی که مفاصل شما دچار مشکل هستند، دیسک کمر دارید، سن زیادی دارید و یا حتی در صورتی که مشکلاتی مانند مشکلات قلبی و تنفسی دارید بهتر است به جای استفاده از پله از سایر وسایل جابجایی مانند آسانسور ، پله پیما رو یا بالابر های هیدرولیکی استفاده کنید که مشکلاتی برای شما اتفاق نیفتد.
اما اگر در صورتی که مجبور شدید از پله استفاده کنید با استفاده از نکاتی که در مقاله دیگری به نام «نحوه صحیح استفاده از پله» برای شما ذکر کردیم میتوانید آسیبی که ممکن است به بدنتان وارد شود را کاهش دهید.